Van alle zintuigen van de fret is de reukzin het belangrijkste. Niet alleen het ruiken zelf, maar ook de geur van de fret is belangrijk voor de fret om met andere fretten te communiceren. Fretten herkennen elkaar aan de geur, maar ruiken ook of de andere fret een ram of moer is en of ze toevallig loops/bronstig is. 

Daarnaast produceren fretten geuren die belangrijk zijn in de onderlinge communicatie tussen fretten. Hiervoor hebben ze op verschillende plekken op het lichaam geurkleuren. 

1. Anaalklieren (roze)
2. Abdominale klieren (lichtblauw)
3. Nekklieren (groen)
4. Ribbenkastklieren (rood)
5. Kinklieren (blauw)
6. Pootklieren (geel)
7. Huidklieren (verspreid over het hele lichaam)

De anaalklieren: Geurbom en kont afvegen

De anaalklieren zijn de bekendste en meest beruchte geurklieren van de fret. De lucht die de fret uit zijn anaalklieren kan laten ontsnappen, kan voor sommige mensen als een shock komen. Het is een understatement om te zeggen dat dit 'wel ruikt'. Gelukkig blijft deze geur maar enkele minuten hangen waarna de lucht opklaart. En toch zijn de anaalklieren voor de fretten belangrijk om de onderlinge communicatie. Bij heftige schrik laat de fret een 'anaalklierbom' waarmee ze belagers afschrikken. Fretten kunnen -in tegenstelling tot stinkdieren- hun anaalklieren niet 'richten' op de belager.

'Kont afvegen'

Als de fret op de bak geweest is, zie je vaak dat ze hun 'kont afvegen' aan de grond door even door de achterpoten te gaan en hun kont tegen de grond te duwen. Dit doen ze niet bij gebrek aan wc-papier, maar om hun geur achter te laten. Dit wordt door zowel de rammen als de moertjes gedaan, gedurende het hele jaar. Deze geur bevat voor een andere fret belangrijke informatie over welke fret zojuist naar de wc geweest is. Fretten herkennen elkaar ook aan deze geur. Ook aan de geur van urine lijken fretten en andere indiviuduele fretten (en hun geslacht) te kunnen onderscheiden. Ook deze geur komt uit de anaalklieren.

Abdominale klieren: Voorwerpen markeren 

Soms zie je dat fretten met hun lijf over voorwerpen wrijven. Ook dit doen ze om hun geur af te geven. Soms doen ze dit met hun borst ('de borstcrawl', zie hieronder) en soms met hun kont. Er zijn ook fretten die hierbij hun poot optillen of kleine plasjes achterlaten. Dit gedrag wordt meer gezien bij de mannen dan bij vrouwen en met name in het bronstseizoen. Dominante mannen doen dit het vaakste en overal in het territorium (dus niet alleen nadat ze op de bak geweest zijn). Mannelijke fretten doen dit ook vaak aan de grenzen van hun territorium of op plekken waar territoria elkaar overlappen. Dit gedrag vertonen fretten om de volgende redenen:

1. Andere fretten kunnen aan de hand van deze geur de individuele fret onderscheiden
2. Als andere fretten deze fret ruiken, weten ze dat ze in zijn territorium zijn en kunnen er dan voor kiezen de confrontatie met de fret te vermijden of een andere route te nemen

Als fretten dit bij voorwerpen in het territorium doen, dan doen ze dit waarschijnlijk als communicatiemiddel naar groepsgenoten toe. Voor dit gedrag gebruiken mannelijke fretten hun abdominale klieren die rond de penis liggen. Vrouwelijke fretten hebben deze klieren rond de vulva, maar in mindere mate dan bij de mannelijke dieren. Zij gebruiken deze ook minder.

In het filmpje hieronder is een ongecastreerde frettenram de bezem en de bezemsteel aan het markeren, dit begint op 25 seconden.

Nekklieren: Herkennen van andere fretten

Ook in de nek in een hogere concentratie van klieren te vinden die geur afgeven. Waarschijnlijk is dit voor andere fretten om elkaar te herkennen. Vaak zie je ook dat fretten elkaar besnuffelen bij de kont en in elkaars nek. 

De ribbenkastklieren: Borstcrawlen

Ook het borstcrawlen doen fretten om hun geur af te geven. Dit is het heen en weer bewegen van het lichaam over de grond. Vaak wordt dit gedaan met de kin of de zijkanten van de ribben. Om deze plekken is een hogere klierdichtheid (meer klieren) en wordt ook meer geur afgegeven. Soms gaat dit gedrag over in rollen of wrijven met de nek.

Kinklieren: Met de kop over de grond wrijven

Na het eten zie je soms de fret met zijn kop over de grond naar voren en achteren wrijven. Dit gedrag vertonen zowel mannelijke als vrouwelijke fretten en dan vaak op de plek waar ze eten. Er wordt gedacht dat fretten dit doen, omdat fretten verzamelaars zijn en hun voedsel soms verstoppen. Zo weten ze waar ze hun voer opgeslagen hebben. Ook kunnen ze daarmee hun voedselplekken markeren richting andere fretten door te zeggen 'Afblijven, dat is van mij!' (of dat ook werkt, is natuurlijk de vraag..).

Pootklieren: Markeren van het territorium

Op de onbehaarde delen van de voet komen geen vetklieren voor. Op de behaarde delen van de poot zijn klieren te vinden die ook een secreet (afscheidingsproduct) produceren. Wat het doel en effect is van deze pootklieren, wordt niet verder beschreven. Katten hebben ook pootklieren, zij markeren daarmee hun territorium. Bij fretten is het aannemelijk dat zij ook om deze reden pootklieren hebben. 

De huidklieren: De lichaamsgeur van de fret

De huidklieren zijn overal op het lichaam van de fret verspreid terug te vinden, maar niet overal evenveel. Ook deze klieren produceren een secreet, meestal omschreven als huidvet. Door bronstige mannen wordt het meeste huidvet geproduceerd, door geholpen vrouwtjes het minste. Op de foto hieronder is een ongecastreerde ram te zien, deze heeft een wat vettige vacht en is vrij geel door het huidvet. 

De reukzin en het herkennen van voedsel

Uit onderzoek is gebleken dat de reukzin ook belangrijk is voor de imprinting van voedsel. De kritische periode ligt tussen de 2 en 4 maanden waarbij fretten een voorkeur ontwikkelen voor bepaald voedsel en de bijbehorende geur van dit voedsel. In deze periode zijn er ook veranderingen in de reukkolf in de hersenen van de fret. 

Bronvermelding

• Clapperton B.K. (1987), Scent-marking behavior of the ferret, Mustela furo
• Paumen C. (2010), Geurklieren bij de Fret
• Tynes V. (2010), Behavior of exotic pets